Pieczęcie miejskie Piły - SIĘGAMY GŁĘBIEJ Piła przed 1945 r
21.04.2013 - 09:20
Szereg informacji dotyczących Piły, ukazujących się w publikacjach, obrazuje miasto po 1945 r. Wychodząc naprzeciw tym faktom chciałem sięgnąć głębiej. O istocie i znaczeniu miejskich pieczęci, chyba nie trzeba nikogo przekonywać. Symbolika chrześcijańska, jest tego niezbitym dowodem. Zanim przyjęto znak krzyża, symbolem chrześcijan, był bardzo uproszczony rysunek ryby, dziś niejednokrotnie widywany na bagażnikach miejskich aut. Rysunek ten wywodzi się z języka greckiego gdzie „ryba”, to akronim Jezusa Chrystusa Syna Bożego, Zbawiciela.
Nauką, która zajmuje się badaniem herbów, jest heraldyka stanowiąca pomocniczą gałąź historii. Dziś wspólnie, przebrniemy przez pieczęcie miejskie Piły, analizując dostępne źródła i dociekania pasjonatów pilskiej historii, zajmiemy się więc sfragistyką, czyli nauką zajmującą się pieczęciami.
źródło zdjęcia - Głos Pilski 1960 r.
Piła, z pewnymi przerwami, była miastem królewskim. Miasta królewskie w zdecydowanej większości w swoim herbie, miały orła królewskiego, nasze miasto, nie miało królewskiego orła, ale na głowie jelenia od 1772 r, widniała królewska korona.
Pierwsza i najstarsza pieczęć Piły, ma niewidoczny rok, ale datuje się ją na około 1571 r. Jak pisze Franciszek Żmidziński, przed wojną można ją było zobaczyć w Muzeum Czapskich w Krakowie (Muzeum Narodowe). Pieczęć przedstawiała jelenia na renesansowej tarczy z napisem: SIGILLUM REGI PILA ANNO…
Kolejna pieczęć Piły, ma w swoim herbie, kroczącego jelenia, tym razem bez tarczy. Na pieczęci widnieje napis: SIGILLUM OPPIDI PILLA 1671r. Dalsza pieczęć z tym samym jeleniem, pochodzi z 1744 r i jej odcisk został odnaleziony w Wojewódzkim Archiwum Państwowym w Poznaniu, w księdze grodzkiej wałeckiej 63 f.31.
Pieczęć z 1775 r. ma już jelenia skaczącego z koroną królewską na głowie. Na pieczęci widnieje napis w otoku: SIGILLUM OPPIDI PILLA 1775 r.
Pieczęć, w języku niemieckim pochodzi z 1780 r., napis na pieczęci brzmiał następująco STADTGERICHT SIGEL ZU SCHNEIDEMÜHL 1780.
W pierwszej połowie XIX wieku w Pile występowała pieczęć dwujęzyczna: STADT SCHNEIDEMÜHL – PIŁA.
W drugiej połowie XIX wieku, spotykamy pieczęć z napisem MAGISTRAT SCHNEIDEMÜHL, na której widniał pruski orzeł.
Wszystkie znane pieczęcie Piły do roku 1772, przedstawiają jelenia bez korony, kroczącego w kierunku prawym. Pieczęcie z okresu 1772 – 1945, przedstawiają jelenia z królewską koroną skaczącego w kierunku lewym. Obecnie pieczęć miejska, jest pieczęcią okrągłą, zawierającą po środku wizerunek herbu, a w jej otoku znajduje się napis „Miasto Piła”.
W roku 1998, Zygmunt Boras w artykule Rocznika Nadnoteckiego „Herby i pieczęcie miasta Piły na tle heraldyki i sfragistyki innych miast polskich”, stwierdził, że w opracowaniu Ottona Huppa pt. „Wappen und Siegel der deutschen Städe” „znajdują się opisy tysięcy pieczęci, zaboru pruskiego, a zatem i miasta Piły”. Autor, jak zaznaczył Zygmunt Boras „Opisywał pieczęcie, ale nie załączał ich zdjęć.”
Kolejną znaną publikacją, która opisuje pieczęcie w Pile, jest publikacja E. Kayser, Deutsches Städtebuch Bd. I. Stuttgart – Berlin 1939, gdzie jak wskazuje Zygmunt Boras, interesujące nas informacje znajdziemy na s. 229-231.
Miasto, bez pieczęci, podobnie jak miasto bez herbu, administracyjnie jest widmem. Piła, była miastem w trudnej sytuacji politycznej i szereg wydarzeń historycznych, uderzył zarówno w jej ekonomiczną sakwę jak i historyczną dokumentację. Na zdjęciu zamieszczam, to co udało mi się wyłuskać w opasłych, archiwach prasy lokalnej, a mianowicie skany przedstawiające pilskie pieczęcie.
Komentarze
Brak komentarzy